Orzeczenie jest podstawą do korzystania z systemu ulg i uprawnień przysługujących osobom niepełnosprawnym. Potwierdzeniem posiadania orzeczenia jest legitymacja osoby niepełnosprawnej.
Organem uprawnionym do jej wydania jest właściwy miejscowo powiatowy/miejski zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności. Legitymacja zawiera imię i nazwisko osoby niepełnosprawnej, jej numer PESEL (co zapobiega konieczności wymiany legitymacji w sytuacji zmiany nazwiska), termin ważności oraz symbol przyczyny i stopień niepełnosprawności wpisywane odpowiednio do legitymacji na wniosek osoby zainteresowanej lub przedstawiciela ustawowego tej osoby. Zarówno symbol przyczyny jak i stopień niepełnosprawności są wpisywane do legitymacji pod postacią QR kodu, co gwarantuje pełną ochronę tych danych jako szczególnie wrażliwych.
Ważne: Stopień niepełnosprawności wpisuje się w legitymacji wyłącznie na wniosek osoby niepełnosprawnej. Jest to rozwiązanie nowe, do dnia 31 sierpnia 2017 r. stopień niepełnosprawności wpisywany był z urzędu.
Symbol przyczyny niepełnosprawności wpisuje się w legitymacji wyłącznie na wniosek osoby niepełnosprawnej. Jest to rozwiązanie analogiczne do dotychczasowego.
Uwaga: Powiatowy zespół wystawia legitymację dokumentującą niepełnosprawność wyłącznie na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia wydawanego przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności. Ta sama zasada dotyczy wystawiania legitymacji dokumentującej stopień niepełnosprawności, którą powiatowy zespół wystawia wyłącznie na podstawie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień, wydawanego przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności. Orzeczenia organów orzecznictwa rentowego (ZUS, KRUS, MON, MSWiA) nie stanowią podstawy do wydania przedmiotowych legitymacji.
Ważne: Podstawą wydania każdej z legitymacji jest ostatnie prawomocne orzeczenie o niepełnosprawności, stopniu niepełnosprawności albo o wskazaniach do ulg i uprawnień. Orzeczeniem prawomocnym jest orzeczenie od którego nie wniesiono odwołania albo co do którego strona zrzekła się prawa do wniesienia odwołania i wreszcie wyroku sądu, od którego nie wniesiono środka zaskarżenia.
Z dniem 1 września 2017 r. zmianie uległ wzór blankietu legitymacji. Od dnia 1 września br. nie jest zatem możliwe wystawienie legitymacji na wzorze obowiązującym do dnia 31 sierpnia br. co oznacza, że realizacja wszystkich wniosków złożonych do dnia 31 sierpnia powinna zostać do tego dnia zakończona. Nowy wzór blankietu legitymacji w sposób bezpośredni wskazuje na charakter dokumentu i osobę, której przysługuje. Legitymacja ma dwie strony zawierające elementy zabezpieczające dokument przed sfałszowaniem i podrobieniem. Na awersie legitymacji znajduje się m.in. napis: „LEGITYMACJA OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ” (w jęz. francuskim CARTE D’IDENTITÉ D’UNE PERSONNE HANDICAPÉE oraz w jęz. angielskim DISABLED PERSON IDENTIFICATION CARD), jak też piktogramy oznaczające niepełnosprawności. Na rewersie legitymacji znajduje się m.in. dziewięciocyfrowy indywidualny numer nadany legitymacji, oddzielony ukośnikiem prawym od czterocyfrowego numeru, oznaczającego kod powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, który wystawił legitymację a także wpisywany za pomocą fotokodu (kod QR): Nr PESEL, nr legitymacji oraz na wniosek stopień lub symbol przyczyny niepełnosprawności.
Ważne: Legitymacje wystawione przed dniem 1 września br. zachowują ważność na czas w nich określony. Co istotne, nie trzeba wymieniać tych legitymacji do czasu upływu terminu ich ważności.
Zatem jeżeli osoba niepełnosprawna występuje z wnioskiem o wydanie legitymacji wg wzoru obowiązującego od 1 września 2017 r. posiadając już legitymację wydana do dnia 31 sierpnia br. to powiatowy zespół wystawia jej taką legitymację na podstawie ostatniego prawomocnego orzeczenia. Brak jest w takiej sytuacji prawa do żądania od strony zwrotu dotychczas posiadanej/posiadanych legitymacji. Wydanie legitymacji w takim przypadku nie jest też traktowane jako wydanie duplikatu. Ponieważ od 1 września br. obowiązuje nowy wzór legitymacji, to duplikat legitymacji może być wystawiony wyłącznie do legitymacji wystawionej od 1 września br. Za wydanie takiego duplikatu powiatowy zespół pobiera opłatę w kwocie 15 zł. Jeżeli zatem strona występuje o wydanie duplikatu legitymacji wystawionej do 31 sierpnia br. to wniosek taki należy traktować jako wniosek o wydanie legitymacji wg zasad obowiązujących od 1 września br. (wydawana jest legitymacja na podstawie ostatniego prawomocnego orzeczenia) Nie można zatem wydać jako duplikatu - legitymacji wg wzoru obowiązującego od 1 września 2017 r, jeżeli wniosek o duplikat odnosi się do legitymacji wystawionej przed 1 września br. Natomiast jeżeli strona występuje o wydanie legitymacji wg. wzoru obowiązującego od 1 września br. a została już tej osobie wystawiona legitymacja wg tego wzoru na podstawie takiego samego orzeczenia, to taki wniosek jest de facto wnioskiem o wystawienie duplikatu.
Uwaga: Legitymacje wydawane są na okres ważności orzeczenia, nie dłużej jednak niż na okres:
- 5 lat - w przypadku legitymacji dokumentujących niepełnosprawność;
- 10 lat - w przypadku legitymacji dokumentujących stopień niepełnosprawności wystawionych osobom, które nie ukończyły 60 roku życia.
Ważne: W przypadku osób, które ukończyły 60 rok życia legitymację wydaje się na okres ważności orzeczenia stanowiącego podstawę do wydania legitymacji bez ograniczeń czasowych, takich jak w przypadku legitymacji dokumentujących niepełnosprawność oraz stopień niepełnosprawności osób, które nie ukończyły 60 roku życia. W przypadku tych osób niepełnosprawnych możliwe jest wydanie legitymacji na stałe.
Ważne: Na rewersie aktualnego wzoru legitymacji umieszczany będzie QR kod, który zawierać będzie obligatoryjnie numer PESEL, numer legitymacji oraz odpowiednio jedynie na wniosek osoby zainteresowanej bądź przedstawiciela ustawowego dziecka dane dotyczące stopnia niepełnosprawności oraz symbolu/symboli przyczyny niepełnosprawności. Powyższe dane zapisywane będą w postaci tekstowej (PESEL, symbol przyczyny niepełnosprawności, stopień niepełnosprawności, numer legitymacji) według następujących wzorów (wzór dla jednego symbolu przyczyny):
- 00000000000;01-U;lekki;000000000/0001,
- 00000000000;01-U;;000000000/0001,
- 00000000000;;lekki;000000000/0001,
- 00000000000;;;000000000/0001.
W przypadku braku wniosku osoby zainteresowanej lub przedstawiciela ustawowego dziecka o wpisanie na legitymacji symbolu przyczyny i stopnia niepełnosprawności wolne pole w zapisie QR kodu będzie przedzielone średnikiem (przykłady zapisu danych powyżej).
Specyfikacja QR kodu jest następująca:
- Standard: ogólnoświatowy standard QRcode
- Wersja: 10 (57x57 modułów)
- Mechanizm korekcji błędów: poziom H (umożliwia odzyskanie 30% uszkodzonych danych)
Specyfikacja czytników:
Dowolny czytnik kodów QR obsługujący kody w wersji 10.
Do odczytania QR kodu można użyć darmowych programów komputerowych, aplikacji na smartfony oraz czytników QR kodów opartych na technologii CMOS.
Wszelkie informacje oraz przkładowe QR kody można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w zakładce Osoby niepełnosprawne pod adresem: http://www.niepelnosprawni.gov.pl/art,783,legitymacja-osoby-niepelnosprawnej.
Legitymacje wydane przed dniem 1 września 2017 r. zachowuja swoją ważność na czas w nich określony.
