Dwie siostry kłóciły się o pomarańczę pozostawioną na kuchennym stole. Po długiej sprzeczce postanowiły pomarańczę przeciąć na pół. Czy było to sprawiedliwe rozwiązanie? Nie, nie było to mądre rozwiązanie. Ann nie wiedziała bowiem, że Sally planowała upiec ciasto i wszystko, czego potrzebowała, to skórka z owej pomarańczy. Z kolei Ann potrzebowała świeżego soku z pomarańczy, bo przeziębiła się. Gdyby tylko porozmawiały o tym, dlaczego chcą tego, czego chcą, mogłyby rozwiązać spór w sposób najpełniej uwzględniający ich potrzeby. Ann mogłaby mieć szklankę pełną soku, a Sally wystarczającą ilość skórki pomarańczowej do ciasta.
W związku z tym, że corocznie w miesiącu październiku obchodzony jest pod patronatem Ministerstwa Sprawiedliwości Międzynarodowy Dzień Mediacji (w 2013r. planowane są obchody w ramach Międzynarodowego Tygodnia Mediacji, który przypadnie w okresie od 14-20 października 2013r.), w niniejszym artykule chcemy przybliżyć instytucję mediacji. Mediacja jest alternatywną metodą rozwiązywania sporów międzyludzkich, która umożliwia ugodowe rozwiązanie sporu w sposób satysfakcjonujący obie strony typu WYGRANY/WYGRANY nawet wtedy, gdy strony próbowały wcześniej samodzielnie rozwiązać konflikt, ale bezskutecznie. Innymi słowy, mediacja umożliwia rozwiązanie sporu w ten sposób, że jedna z sióstr z przytoczonego przykładu otrzyma szklankę pełną soku, a druga siostra – skórkę pomarańczową z tego samego owocu.
Co to jest mediacja?
Mediacja jest dobrowolną, poufną metodą rozwiązywania sporów międzyludzkich. W toku mediacji strony sporu, w obecności profesjonalnego, neutralnego i bezstronnego mediatora, prowadzą szczególnego rodzaju negocjacje. Celem jest ugodowe zakończenie sporu w drodze porozumienia satysfakcjonującego obie strony typu WYGRANY/WYGRANY.
Mediacja może być prowadzona m.in. w sprawach cywilnych, rodzinnych (np. w sprawach o rozwód), gospodarczych (np. w sporach między przedsiębiorcami), pracowniczych (np. w sporach pomiędzy pracodawcą a pracownikiem).
Mediacja może być zastosowana we wszystkich sprawach, w których prawo dopuszcza zawarcie ugody.
Wszczęcie mediacji przerywa bieg terminu przedawnienia roszczenia.
Postępowanie mediacyjne może być wszczęte przed skierowaniem sprawy do sądu bądź w toku postępowania sądowego – na podstawie postanowienia sądu.
Jakie korzyści daje mediacja?
- umożliwia szybkie, względnie tanie i ostateczne zakończenie sporu w sposób polubowny,
- zwrot z urzędu ¾ opłaty od pozwu w przypadku zawarcia ugody przed mediatorem, gdy sprawa została skierowana do sądu,
- zatwierdzona przez sąd ugoda ma moc ugody zawartej przed sądem,
- jeśli ugoda, której sąd nadał klauzulę wykonalności, nie zostanie wykonana, można ją skierować do egzekucji komorniczej,
- wypracowanie porozumienia - „Planu Opieki Rodzicielskiej” (w mediacji rodzinnej) umożliwia powierzenie przez sąd każdemu z rozwodzących się rodziców władzy rodzicielskiej nad dzieckiem,
- gwarantuje poufność,
- umożliwia zachowanie pozytywnego wizerunku, co szczególnie jest ważne w sferze biznesu,
- pozwala na utrzymanie relacji pomiędzy stronami i na ewentualną dalszą współpracę stron,
- daje możliwość współdecydowania przez strony o tym, w jaki sposób spór zostanie rozwiązany,
- daje poczucie bezpieczeństwa wynikające z kontroli wyniku mediacji,
- zatrzymuje eskalację konfliktu,
- brak jest konieczności występowania na drogę sądową celem rozstrzygnięcia sporu,
- i wiele innych.
Jak przebiega mediacja?
Mediatora wybierają strony albo sąd wyznacza mediatora z listy stałych mediatorów.
Po otrzymaniu postanowienia sądu bądź wniosku stron o przeprowadzenie mediacji, mediator kontaktuje się ze stronami w celu ustalenia terminu i miejsca spotkania.
Mediator wyjaśnia zasady i przebieg postępowania mediacyjnego oraz odbiera zgodę stron na mediację.
Odbywają się spotkania wspólne mediatora ze stronami albo spotkania indywidualne (mediatora z jedną ze stron) celem wypracowania porozumienia.
Mediator sporządza protokół z posiedzeń, a strony podpisują ugodę – jeśli wypracują jej treść.
Zatwierdzona przez sąd ugoda ma moc ugody zawartej przed sądem i kończy postępowanie.
Jeśli ugoda, której sąd nadał klauzulę wykonalności, nie zostanie wykonana, można ją skierować do egzekucji komorniczej.
W przypadku braku ugody, strony mogą żądać rozstrzygnięcia sporu przez sąd.
Ile kosztuje mediacja ?
Koszty mediacji w sprawach cywilnych (m.in. gospodarczych, rodzinnych, pracowniczych) ponoszą strony. Zazwyczaj koszty te dzielone są po połowie pomiędzy strony.
W przypadku mediacji pozasądowej, wynagrodzenie mediatora i pozostałe wydatki związane z przeprowadzeniem mediacji określane są w umowie między stronami a mediatorem.
W przypadku, gdy to sąd skierował strony do mediacji, co do zasady zastosowanie znajdują przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 listopada 2005r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym (Dz.U. 2013r., poz. 218). W sprawach o prawa majątkowe wynagrodzenie mediatora wynosi 1% wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 1.000 złotych za całość postępowania mediacyjnego. Z kolei w sprawach o prawa majątkowe, w których wartości przedmiotu sporu nie da się ustalić, oraz o prawa niemajątkowe wynagrodzenie mediatora za pierwsze posiedzenie mediacyjne, przeprowadzone w wyznaczonym przez sąd czasie mediacji, wynosi 60 złotych, a za każde następne posiedzenie - 25 złotych. Ponadto, jeżeli sąd upoważnił mediatora do zapoznania się z aktami sprawy, wynagrodzenie za całość postępowania, o którym mowa w ust. 1 i 2, podwyższa się o 10%. Do kosztów mediacji dolicza się podatek VAT.
W przypadku mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd i zakończonej ugodą, sąd z urzędu zwraca ¾ opłaty od pozwu.
Dlaczego mediacja ma sens?
Oprócz korzyści, o których była mowa powyżej, mediacja stanowi atrakcyjną metodę rozwiązywania sporów również z tego powodu, iż całe postępowanie mające na celu doprowadzić strony do wypracowania ugody toczy się w obecności neutralnego i bezstronnego mediatora, który posiada umiejętności konstruktywnego zarządzania konfliktem. Ponadto, mediator dba o równe traktowanie stron. Dzięki temu możliwe jest ostateczne zakończenie sporu w drodze ugody satysfakcjonującej obie strony typu WYGRANY/WYGRANY nawet, gdy strony wcześniej same bezskutecznie próbowały rozwiązać konflikt. Zatem, jeśli obie strony konfliktu wykazują chęć do prowadzenia rozmowy w celu rozwiązania powstałego sporu, warto skorzystać z mediacji zanim sprawę skierujemy do sądu nawet, jeśli wcześniejsze próby samodzielnego rozwiązania tego sporu zakończyły się niepowodzeniem. To właśnie zasady postępowania mediacyjnego i profesjonalizm mediatora umożliwia wypracowanie porozumienia, co wcześniej wydawało się być niemożliwe.
Reasumując, skuteczna mediacja to oszczędność czasu i pieniędzy, a także możliwość ostatecznego rozwiązania sporu w taki sposób, że każda ze stron konfliktu wygrywa. Zatem, przed skierowaniem sprawy na drogę sądową, skorzystajmy z mediacji.
Więcej informacji o mediacji jest dostępnych na stronie www.kancelariakwk.pl w zakładce: „Porady prawne”.
Autorzy:
Kazimiera Wijatyk-Kubicka – radca prawny, mediator stały przy Sądzie Okręgowym we Wrocławiu, mediator certyfikowany Centrum Mediacji Gospodarczej przy Krajowej Radzie Radców Prawnych w Warszawie,
Marcin Kubicki – magister inżynier, mediator stały przy Sądzie Okręgowym we Wrocławiu
